Upala pluća je oblik akutne respiratorne infekcije koja zahvata pluća. Pluća se sastoje od malih vrećica zvanih alveole, koje se pune zrakom kada zdrava osoba diše. Kada osoba ima upalu pluća, alveole su ispunjene gnojem i tekućinom, što čini disanje otežanim i ograničava unos kisika.
Uzroci upale pluća
Streptococcus pneumoniae je najčešći uzročnik bakterijske upale pluća kod djece. Haemophilus influenzae tip b (Hib) drugi je najčešći uzročnik bakterijske upale pluća. Respiratorni sincicijski virus je najčešći virusni uzročnik upale pluća.
Upala pluća se može prenijeti na nekoliko načina. Virusi i bakterije koji se obično nalaze u nosu ili grlu mogu se prenijeti u pluća ako se udahnu. Također se mogu širiti kapljicama u zraku tokom kašljanja ili kihanja. Osim toga, upala pluća može se širiti krvlju, osobito tokom i ubrzo nakon rođenja.
Upala pluća može pogoditi bilo koga, ali pod najvećim rizikom su djeca od dvije godine ili mlađa te osobe koje imaju 65 ili više godina.
Simptomi upale pluća kod djece
Upalu pluća kod djece općenito karakterizira dubok, produktivan kašalj. Dijete će najvjerovatnije iskašljati sluz, a bebe i mala djeca se često guše i povraćaju sluz koju su progutali.
Ostali uobičajeni znakovi upale pluća u djece su: vrućica, bol u prsima, umor, smanjen apetit, zimica, glavobolja i slabost.
Kod bakterijske upale pluća čini se da se ovi simptomi pojavljuju sasvim iznenada, dok su simptomi postupniji i polagano se pogoršavaju tokom vremena kod virusne upale pluća.
Rani simptomi virusne upale pluća isti su kao i kod bakterijske upale pluća. Ali kod virusne upale pluća problemi s disanjem javljaju se polako. Dijete može hroptati i kašalj se može pogoršati. Virusna upala pluća može učiniti da je dijete pod većim rizikom od bakterijske upale pluća.
Simptomi upale pluća kod odraslih
Znakovi i simptomi upale pluća variraju od blagih do teških, ovisno o faktorima kao što su vrsta klice koja uzrokuje infekciju, dob i opće zdravstveno stanje. Blagi znakovi i simptomi često su slični onima kod prehlade ili gripe, ali traju duže.
Simptomi bakterijske upale pluća mogu se razviti postupno ili iznenada, a to su: visoka temperatura (rijetko se javlja upala pluća bez temperature), kašalj sa žutom, zelenom ili krvavom sluzi, umor, ubrzano disanje, kratkoća daha, ubrzan rad srca, znojenje ili zimica, bol u prsima i/ili bol u trbuhu, osobito kod kašljanja ili dubokog disanja, gubitak apetita, plavkasta koža, usne ili nokti, zbunjenost ili promijenjeno mentalno stanje.
Simptomi virusne upale pluća obično se razvijaju tokom nekoliko dana. Mogu biti dodatno prisutni simptomi poput: suhog kašlja, glavobolje, boli u mišićima i ekstremnog umora ili slabosti.
Odrasli stariji od 65 godina ili oni s oslabljenim imunološkim sistemom mogu imati blage ili manje primjetne simptome upale pluća (poput kašlja i nedostatka zraka). Simptomi prisutnih zdravstvenih stanja mogu se pogoršati. Starije odrasle osobe mogu doživjeti: naglu promjenu mentalnog stanja, smanjen apetit i umor.