Kritike na rad institucija: Plate i pokloni izmiču kontroli
Iako brojne institucije na nivou BiH postoje godinama, još nema pune kontrole nad svakodnevnim poslovima, a to je potvrđeno i u najnovijim analizama revizora u kojima je nadležnima dato nekoliko stotina preporuka, među kojima je najviše onih dobro poznatih.
Kancelarija za reviziju institucija BiH je sprovela finansijsku reviziju izvještaja o izvršenju budžeta za 2024. godinu i ponovo iskazala mišljenje sa rezervom i na finansijski i dio koji se odnosi na poštovanje propisa i drugih akata.
Ključni razlozi za to leže, kao i ranije, u nerealno iskazanim pozicijama stalnih sredstava i kratkoročnih potraživanja u bilansu stanja, a i ovaj put su nadležni upozoreni na probijanje zakonskih rokova koji se odnose na kreiranje jednog od najvažnijih dokumenata, odnosno budžeta.
– Kancelarija je kroz obavljenu reviziju dodatno skrenula pažnju i na nezadovoljavajući sistem naplate, evidentiranja i kontrole prihoda te usaglašavanja prihoda evidentiranih u Glavnoj knjizi trezora s podacima iz pomoćnih evidencija kod institucija BiH, kao i na potencijalne obaveze po osnovu sudskih sporova, arbitražnih i drugih postupaka – istaknuto je u godišnjem izvještaju koji sadrži 23 preporuke upućene Ministarstvu finansija i trezora BiH, od kojih su četiri nove, a 19 je ponovljeno.
Institucije na nivou BiH potrošile su lani više od milijardu za tekuće izdatke, a najviše novca je, kao i ranije, dato na ime plata i naknada. Prema podacima do kojih su došli revizori, posljednjeg dana 2024. zaposlenih na tom nivou bilo je 21.557, a za bruto plate i naknade je tokom godine otišlo 770,27 miliona.
Jedna od glavnih zamjerki revizora bili su propusti upravo nad primjenom Zakona o platama i naknadama u institucijama BiH. Članom tog zakona je, kako je navedeno u izvještaju, propisano da nadzor nad primjenom tog akta vrši ministarstvo, te da se u slučaju spora u vezi s primjenom odredaba u dijelu koji se odnosi na obračun i isplatu ličnih primanja primjenjuje postojeće rješenje do završetka upravnog postupka kod nadležnog organa Savjeta ministara BiH.
– Navedena odredba je propisana osnovnim tekstom Zakona iz 2008. godine, ali još nisu definisane jasne i precizne procedure sprovođenja nadzora od strane ministarstva, niti je definisano koji organ Savjeta ministara je nadležan za vođenje upravnog postupka, te se stoga ne sprovodi nadzor nad primjenom Zakona o platama i naknadama u institucijama BiH. Stalno smo ukazivali na neophodnost definisanja procedura za sprovođenje nadzora. Ovo pitanje je od posebnog značaja jer rashodi za plate i naknade plata te naknade troškova zaposlenih čine između 70 i 80 odsto ukupnih rashoda na godišnjem nivou – piše u izvještaju revizora.
Posebna pažnja je skrenuta i na postupanja u okviru reprezentacije koja se primarno odnosi na hranu i piće. Godišnji ceh za te namjene je iznosio 2,38 miliona i manji je za oko 0,2 miliona. Međutim, nije sve kako bi trebalo da bude.
– Važećim Pravilnikom Savjeta ministara o korišćenju sredstava za reprezentaciju nije regulisano pitanje nabavke i davanja poklona i protokolarnih troškova. I ovaj put je ustanovljeno da je nastavljena praksa nabavke poklona u institucijama BiH – piše u izvještaju uz opasku da je novi prijedlog sačinjen, ali i vraćen na doradu u maju ove godine.
Revizorima je bilo sporno i to što su institucijama odobravana sredstva na osnovu pisanih zahtjeva bez adekvatnog dokumentovanja potreba. Navode da je tako Upravi za indirektno oporezivanje, i pored činjenice da imaju odobren višegodišnji projekat za nabavku i opremanje objekta za Glavnu kancelariju i Regionalni centar Banjaluka, na poziciji nabavke građevina i nabavke opreme odobreno 34 miliona za te namjene.
Mišljenje sa rezervom lani je dobilo deset institucija čija zajednička potrošnja premašuje 740 miliona KM, odnosno više od polovine ukupnog budžeta za 2024. godinu.
Na adrese 74 institucije otišlo je 577 preporuka, od čega 238 ponovljenih.
– Značajan broj preporuka, oko 41 odsto, se ponavlja više godina – podvukli su revizori.
Ministarstvo finansija i trezora BiH u ostavljenom roku nije dostavilo komentare na nacrt izvještaja o reviziji izvršenja budžeta, prenosi Glas.
Kasne i odgovori
Uvidom u dostavljene preglede zahtjeva za davanje saglasnosti i mišljenja koji su stigli Sektoru za budžet i Sektoru za trezorsko poslovanje uočena su u velikom broju slučajeva kašnjenja u davanju odgovora institucijama BiH po zaprimljenim zahtjevima.
Utvrđena su kašnjenja od nekoliko dana do nekoliko mjeseci, a tiču se stava u vezi sa, između ostalog, programima rada, pravilnicima, odlukama.
– To nije prihvatljivo – kategorični su revizori.
